ĐỘNG NGƯỜI XƯA CỘI NGUỒN SỰ SỐNG TRÊN MẢNH ĐẤT QUÊ HƯƠNG

“Nhớ một thuở hồng hoang rừng chưa có tên mưa nắng thiên thu rừng cây non thành rừng đại ngàn,rừng bao nhiêu tuổi…bâng khuâng giữa động Người Xưa, vui với cây Chò ngàn năm…”

Ngày cuối tuần vừa rồi, ngày 28/8/2016 tôi cùng toàn thể các bạn học sinh khóa K58 và các thầy cô giáo trong trường đã có một buổi dã ngoại tham quan Vườn quốc gia Cúc Phương do nhà trường tổ chức. Buổi dã ngoại này không chỉ là dịp để những học sinh chúng tôi hướng về nguồn cội, chiêm ngưỡng vẻ đẹp quê hương, giao lưu học hỏi lẫn nhau mà còn để rèn luyện kĩ năng hoạt động và tham gia hoạt động ngoại khóa. Đó là một ngày thật vui vẻ, hồ hởi, tràn đầy ý nghĩa. Trong khuôn khổ bài viết này, tôi mong muốn chia sẻ những hiểu biết của mình về di tích Động Người Xưa- nơi cội nguồn sự sống trên mảnh đất quê hương- tới toàn thể các bạn.

Động Người Xưa là dấu ấn sự sống thuở bình minh của lịch sử loài người, là trang văn hóa độc đáo trong lịch sử phát triển của nhân loại và là một di sản quí giá nằm trong đối tượng bảo vệ của vườn quốc gia Cúc Phương.

Đường xuống Động người xưa

Theo đường ô tô trong VQG Cúc Phương, đi bộ trên cây cầu dài hơn 100 m, đến chân dẫy núi đá vôi, leo lên với độ cao 45 m, vượt qua hơn 200 bậc thang đá và sắt là đến động Người Xưa. Con đường dẫn ta vào Động Người Xưa được làm từ năm 1968 để chờ đón Chủ tịch Hồ Chí Minh về thăm, nhưng lúc đó Bác đã quá yếu, niềm mong ước một lần được đến chiêm ngưỡng thiên nhiên nguyên thủy của người đã không toại nguyện.

Từ chân núi lên đến cửa hang động, mọi người sẽ có dịp tìm hiểu chứng kiến những điều khá kỳ lạ của thiên nhiên. Đây là khu vực tập trung rất nhiều hệ thống cây leo, cây xẻ đá.Trên vách núi cao, những loài cây với bộ rễ to vẫn sống khỏe mạnh, bộ rễ của những loài cây này xuyên qua từng thớ đá để sinh sống và trường tồn, điều này gây sự tò mò với nhiều người khi lần đầu tiên đến với Cúc Phương, mọi người sẽ cảm thấy rất thú vị với những thông tin mà mình mới biết về cuộc sống của những loài thực vật ở đây.

Động Người Xưa dài 300m với hai tầng hang rất rộng, từ cửa hang chính đi vào khoảng 50m thì rẽ tay phải. Đây là hang động khô mang đặc trưng của núi đá vôi. Động này rất thoáng vì có một cửa hang ở trên đỉnh núi hút gió vào toàn bộ hang nên không khí ở đây rất dễ chịu. Đó là lý do tại sao những người tiền sử đã chọn hang động này làm nơi sinh sống. Trong hang tối, nhiều chỗ lối đi hẹp, vào thăm động phải chuẩn bị trước đèn pin, không dùng đuốc hay các nhiên liệu khác gây ô nhiễm và làm hư hại đến di tích. Thời gian thăm động hết khoảng 45 phút.

Một góc bên trong Động

Động có 3 ngăn với cửa quay về hướng Tây Nam.

Ngăn ngoài cùng rộng, sáng và thoáng, nơi có dấu tích của người tiền sử. Năm 1966 Viện khảo cổ Việt Nam phối hợp với VQG Cúc phương, được sự giúp đỡ của các chuyên gia Đức, đã tiến hành khai quật hang động này. Ngành khảo cổ đã thu được các loại rìu đá, mũi nhọn xương, dao cắt bằng đá, vỏ ốc và nhiều xương thú, răng thú, đặc biệt đã phát hiện được 3 ngôi mộ cổ với các bộ xương người đã hoá thạch còn khá nguyên vẹn. Bằng phương pháp các bon phóng xạ 14 các nhà khoa học đã xác định những bộ xương này cách ngày nay khoảng 7.500 năm. Thi hài người chết được chôn trong tư thế nằm co, ở độ sâu 0,4m và 1,4m, xung quanh kè đã hộc, đáy lót đá dăm và xung quanh rắc thổ hoàng. Đây là lối cấu trúc mộ cổ lần đầu tiên phát hiện được trong các di chỉ thuộc nền văn hoá Hoà bình, gợi lại những ý niệm sơ khai về tín ngưỡng tôn giáo nguyên thuỷ. Ba ngôi mộ có cấu trúc độc đáo, xung quanh xếp đá hộc, đáy rải đá răm, lại được quàn gần bếp lửa, phản ánh tâm lý muốn người chết luôn luôn gần gũi với mình, có mộ còn được rắc thổ hoàng để trang trí. Người hang Đắng đã có ý niệm về thế giới bên kia, nên đã chôn theo người chết một số công cụ sinh hoạt bằng đá và một số đồ trang sức bằng vỏ nhuyễn thể. Người hang Đắng còn biết nặn đất sét và nung làm đồ đựng, những nồi vò của họ được nặn bằng tay và được chế tạo bằng bàn xoay, được trang trí vặn thừng, văn ấn vết lõm hình trăng khuyết. Điều đó chỉ rõ cuộc sống định cư của người nguyên thủy ở đây. Trong tầng văn hóa còn tìm được xương răng các loại động vật như: vượn , khỉ, gấu, lợn rừng, hươu nai và một số loại gặm nhấm, do người nguyên thủy săn bắt được đem về hang, ăn và bỏ lại, chứng tỏ săn bắt cũng giữ một vị trí xứng đáng như một nguồn thức ăn quan trọng. Người nguyên thủy ở đây chưa làm nhà nên hang Đắng chính là "nhà" của họ.

Ngăn giữa hẹp, tối và ẩm thấp không có dấu tích của người xưa, nhưng đặc biệt có rất nhiều dơi, chính vì vậy hang động này còn có tên là Hang Đắng. Qua điều tra các nhà khoa học đã nhận định đây là hang động có số lượng loài dơi sinh sống nhiều nhất trên thế giới với 19 loài. Đây thực sự là điều bí ẩn, mà các nhà khoa học cũng chưa giải mã được.

Ngăn trong cùng của hang động và là địa điểm cuối cùng của cuộc hành trình. Ngăn trong cùng cũng tối và ẩm nhưng có hệ thống nhũ đá rất đẹp. Với những buồng cô dâu, mẹ bồng con và rất nhiều nhũ đá có hình thù muông thú. Đặc biệt ở đây có nhũ đá được ví như bộ đàn đá. Trên đường trở ra chúng ta có thể qua 3 cầu thang sắt để lên tầng trên của động. Đó là trên vách đá, vòm hang có nhiều đốm trắng, tròn và sáng.

Như vậy, Động Người Xưa, nằm trong vùng lõi bảo vệ của Vườn quốc gia Cúc Phương giống như một bảo tàng sinh vật học và địa chất ngoài trời tuyệt đẹp. Nó gợi cho ta nhớ đến một miền thiên nhiên sơ khai, hồng hoang, nguyên thủy khác xa hoàn toàn với cuộc sống xô bồ, vội vã của hiện tại. Nơi đây còn để lại những chứng tích lịch sử rõ ràng và gí trị nhất về một nền văn hóa của loài người ra đời từ rất sớm, cách đây khoảng 7500 năm.

Đến thăm Động Người Xưa và VQG Cúc Phương, chúng ta có quyền tự hào vì đã được sinh ra trên mảnh đất thiêng liêng, ghi dấu ấn lịch sử quý báu và thiên nhiên vô cùng tươi đẹp này. Chuyến thăm quan dã ngoại này đã đem đến cho những học sinh chúng tôi đã có rất nhiều những trải nghiệm thú vị và bổ ích. Lặng nghe lời bài hát tha thiết vang lên “ Nhớ một thuở hồng hoang rừng chưa có tên mưa nắng thiên thu rừng cây non thành rừng đại ngàn…bâng khuâng giữa động Người Xưa, vui với cây Chò ngàn năm…” tôi càng cảm thấy yêu hơn quê hương của mình. Tôi thầm cảm ơn các thầy cô đã cho chúng tôi một trải nghiệm thú vị, cho chúng tôi tìm về nơi linh thiêng, cội nguồn sự sống này. Bâng khâng trước Động Người Xưa, tôi thấy trào dâng trong lòng một sự thức tỉnh về ý thức trách nhiệm học tập sao cho xứng đáng với tổ tiên, xây dựng quê hương đất nước ngày càng giàu mạnh…

Ninh Bình, tháng 8-2016

  Về trang trước    Bản in    Gửi email    Về đầu trang